بررسی آلودگی مایکوتوکسین ها و فلزات سنگین در نمونه های برنج استان مازندران با HPLC و طیف سنجی جذب اتمی

برنج منبع اصلی کربوهیدرات و ماده غذایی اصلی در رژیم غذایی خانوارهای ایرانی به شمار می‌رود. این محصول مستعد آلودگی به آلاینده‌های مختلف ازجمله مایکوتوکسین‌ها و فلزات سنگین می‌باشد. تجمع این ترکیبات سمی در بدن منجر به ایجاد بیماری‌های مختلف می‌گردد. اثر مضر مایکوتوکسین‌ها بر اندام‌های مختلف بدن انسان و حیوانات شدید بوده و ضرر و زیان‌های اقتصادی ناشی ار آنها نیز وسیع می‌باشد. در این تحقیق، 40 نمونه برنج در استان مازندران جمع آوری شد و از نظر میزان آلودگی به مایکوتوکسین‌ها (آفلاتوکسین‌های B1 و آفلاتوکسین توتال، اکراتوکسین A، زیرالنون و داکســـی نیوالنـول) و فلزات سنگین (سرب، آرسـنیک و کادمیـوم) مورد بررسی قرار گرفتند. میزان مایکوتوکســین‌ها توسط دستگاه HPLC و خالص سازی با ستون ایمونوافینیتی (خالص سازی داکسی نیوالنول با ستون فاز جامد) انجام شد. اندازه‌گیری آرسنیک با دستگاه بیناب‌سنجی جذب اتمی بر مبنای تولید هیدرید و برای اندازه‌گیری کادمیوم و سرب از روش طیف-سنجی نوری جذب اتمی با کوره گرافیتی استفاده شد. نتایج نشان داد میانگین آفلاتوکسین‌های B1 و آفلاتوکسین توتال، اکراتوکسین A، زیرالنون و دئوکسـی‌نیوالنول به ترتیب 027/0، 36/0، 74/27، 70/13 و ng/g 4/55 بود. سرب در هیچ یک از نمونه‌ها مشاهده نشد و میانگین غلظت کادمیوم و آرسنیک به ترتیب 48/0 و mg/kg 77/21 بود. به طور کلی، نمونه‌ها از نظر همه مایکوتوکسین‌ها به استثنای اکراتوکسینA (در 25 % نمونه‌ها) در محدوده مجاز تعیین شده توسط استاندارد ملی ایران بودند. با این وجود، 75 % و 15 % نمونه‌ها به ترتیب از نظر آرسنیک و کادمیوم بالاتر از حد مجاز تعیین شده بودند.