---

مخاطرات زیست­محیطی در رابطه با استفاده از قارچ کش­های شیمیایی، پژوهش­ها روی استفاده از ترکیبات گیاهی برای کنترل عوامل بیماری­زای گیاهی را افزایش داده است. در این پژوهش، پوست میوه­های پرتقال رسیده در مجاورت هوا خشک شد و پس از تهیه پودر آن توسط اتانول ۹۵٪ استخراج شد. عصاره استخراج شده روی کپک Lasiodiplodia sp. IMI ۵۰۳۲۴ که از میوه­های در حال فساد جدا شده بود آزمایش شد. عصاره توانست رشد میسلیوم قارچ را مهار نماید. سپس عصاره اتانولی توسط ستون کروماتوگرافی در فراکشن­های مختلف جداسازی شد و به­طور جداگانه خواص ضدقارچی آن­ها مورد آزمایش قرار گرفت. مقدار فنل کل موجود در فراکشن­ها و عصاره نیز اندازه­گیری شد. فراکشن­های مؤثر در هم ادغام شد و ساختار شیمیایی آن توسط طیف­سنجی جرمی کروماتوگرافی گازی (GC-MS) تعیین شدند. GC-MS نشان داد که عصاره پوست پرتقال حاوی فلاونوئید ۵، ۶، ۷، ۸، '۳، '۴-­هگزامتوکسی فلاون می­باشد که nobiletin نامیده می­شود. وجود ۷، ۶، ۵، ۸، ۵، ۶، ۷، ۸، '۳، '۴-­هگزامتوکسی فلاون به­همراه میزان بالای فنل کل در پوست پرتقال عامل مؤثر در مهار قارچ تشخیص داده شد.

---

پوست مرکبات یک منبع آنتی‌اکسیدانی طبیعی است و به کار بردن عصاره‌های طبیعی آن برای بهبود کیفیت ماهی در حال افزایش است. تاثیر عصاره پوست پرتقال بر خصوصیات شیمیایی و حسی فیله فیل ماهی هنگام نگهداری در یخچال (^C◦۱±۴) بررسی شد. در این مطالعه فیله‌های ماهی با محلول‌های آبی عصاره اتانولی پوست پرتقال( حجمی/حجمی ۵%)  یا ( ۵ میلی لیتر از عصاره در ۱۰۰ میلی لیتر حلال) ، عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۶%) و عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۷%) به عنوان نگهدارنده‌های طبیعی به مدت ۳۰ دقیقه مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه‌های شاهد نیز به مدت۳۰ دقیقه در آب مقطر غوطه ور شدند. نمونه‌های شاهد و تیمار شده با عصاره اتانولی پوست پرتقال بسته‌بندی گردید و به مدت ۱۵ روز  نگهداری شدند. سپس نمونه‌ها در فواصل معین از نظر ویژگی‌‌های شیمیایی اندازه گیریpH، اسید چرب آزاد(FFA)، پراکسید(PV)، تیوباربیتوریک اسید(TBA)، مجموع بازهای نیتروژنی فرار(TVB-N) و ارزیابی حسی (بافت، رنگ، بو و پذیرش کلی) مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل نتایج آزمون‌های شیمیایی و ارزیابی حسی نشان دادند که عصاره پوست پرتقال سبب حفظ ویژگی‌های خوب کیفی و افزایش زمان ماندگاری نمونه‌های ماهی، در طول نگهداری در دمای یخچال می‌شود. عصاره پوست پرتقال ۷% و سپس عصاره پوست پرتقال ۶% و ۵% به طور معنی‌داری (۰۱/۰P<) سبب تأخیر اکسیداسیون و هیدرولیز چربی در نمونه‌های تیمار شده با عصاره شدند.  

---

چکیده      یکی از کاملترین مواد غذایی شیر می باشدکه با الوده شدن این ماده غذایی به سرب مسمومیت شدیدی حاصل شده وسلامت انسان به خطر می افتد لذا حذف سرب از شیر امری ضروری بنظر می رسد. در این تحقیقجذب سرب از شیر دام هایی که در مراتع آلوده به این فلز سنگین چرا می کنند، با استفاده از پوست پرتقال با اصلاح سطحی قلیایی، به عنوان یک جاذب بی ضرر ، مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا، آزمایشات بر روی محلول آبی  سرب انجام شد. داده های فرایند جذب با مدل های لانگمیر و فروندلیچ برازش شدند. داده ها با مدل لانگمیر بهتر تطابق داشتند.. غلظت جاذب در مقادیر متفاوت  آزمایش شد. در این بررسی، افزایش اندازه ذرات و دما، تأثیر محسوسی بر میزان جذب نداشته است، درحالیکه با افزایش pHدرمحدوده۲تا۵/۵ افزایش جذب مشاهده می شود. با توجه به  نتایج جذب، داده های سینتیک  تطابق خوبی با معادلات شبه درجه دوم از خود نشان دادندو دما در محدوده ۲۰- ۴۰ درجه سانتیگراد، اثری بر جذب سرب توسط  پوست پرتقال با تیمار قلیایی نداشت. همچنین اثر یون های موجود، بر روند جذب سرب نیز بررسی شدند که نتایج حاکی از برقراری مکانیسم تعویض یونی در فرایند مذکور می باشد.  

---

چکیده هدف این پژوهش استفاده از روش سطح پاسخ به منظور رسیدن به امولسیون بهینه روغن پوست پرتقال، موسیلاژ دانه‌به (QSM[۱]) و مالتودکسترین (MD[۲])، و استفاده از این امولسیون در فرایند ریزپوشانی این روغن بود. بدین منظور و به هدف رسیدن به یک امولسیون پایدار، اثر سه متغیر مستقل شامل مقدار روغن پوست پرتقال (۲۵- ۱۵ ٪ وزنی/وزنی)، نسبت QSM/MD (۰۲/۰- ۰۱۵/۰) و مقدار ماده جامد (QSM + MD) (۳۵- ۲۵٪ وزنی/وزنی) بر سه متغیر وابسته شامل اندازه قطرات امولسیون، اندیس کرمی شدن و ویسکوزیته بررسی شد. امولسیون بهینه بدست آمده (شامل مقدار ماده جامد ۲۵٪، QSM/MD ۰۲/۰ و مقدار روغن پوست پرتقال ۲۵٪)  به روش انجمادی خشک، و به منظور بررسی پایداری آن در طول دوره نگهداری به مدت ۶ هفته در سه دما ۴، ۲۵، ۴۲ درجه سانتی‌گراد قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که خصوصیات رئولوژیکی QSM به ویژه ویسکوزیته آن بیشترین تاثیر را بر پایداری و خصوصیات امولسیون‌ها داشته و این موسیلاژ حتی در مقادیر خیلی پایین نیز قادر به تولید امولسیون‌هایی کاملا پایدار در طول زمان است. همچنین نتایج نشان دادند که نمونه‌های ریزپوشانی شده به طور معناداری نسبت به نمونه‌های شاهد نیمه عمر و سرعت رهایش پایین‌تری داشتند.
[۱]. Quince Seed Mucilage [۲]. Maltodextrin

---

چکیده در این پژوهش، تاثیر نوع امولسیفایر (Tween ۸۰، Tween ۶۰، Tween ۲۰، کازئینات سدیم، WPC و WPI)، نسبت امولسیفایر (Tween ۸۰) به فاز روغنی (اسانس روغنی پوست پرتقال) در هشت سطح (۱، ۵/۱، ۷۵/۱، ۲، ۲۵/۲، ۵/۲، ۷۵/۲ و ۳ : ۱) و امکان به­کارگیری شکل کامل، بخش محلول و نامحلول دو نوع صمغ بومی (صمغ فارسی و کتیرا) به­صورت تکی و ترکیبی در فرمولاسیون، بر تشکیل و برخی ویژگی­های نانوامولسیون­های تهیه شده از اسانس روغنی پوست پرتقال بررسی شد. برای تولید نانوامولسیون­ها از روش امولسیون­سازی با فراصوت استفاده شد و میانگین اندازه قطرات (Z-average)، شاخص بس­پاشیدگی (PDI)، گرانروی، رفتار جریانی نانوامولسیون­ها، پایداری فیزیکی فرمولاسیون­های منتخب در دمای ˚C۲۵ به مدت ۹۰ روز و همچنین مقدار انرژی مصرفی در طی فرایند بررسی شد. نتایج نشان داد که غلظت امولسیفایر یا نسبت امولسیفایر به فاز روغنی (Surfactant-to-oil ratio, SOR) تاثیر معنی­داری (۰۰۰۱/۰P<) بر ویژگی­های اندازه­گیری شده داشتند و نمونه­های تولید شده با نسبت ۱:۲ (امولسیفایر : اسانس) کمترین مقدار Z-average را دارا بودند. در ضمن، امکان حذف امولسیفایر (Tween ۸۰) با جایگزینی آن توسط صمغ­ها و امولسیفایرهای پروتئینی برای تشکیل نانوامولسیون پایدار میسر نگردید. در ادامه مشخص شد که تنها  بخش محلول صمغ فارسی و کتیرا (به­صورت تکی و ترکیبی) قابلیت به­کارگیری در ساختار و تشکیل نانوامولسیون­های پایدار را داشتند و حضور آن­ها در فرمولاسیون تاثیر معنی­داری (۰۰۰۱/۰P<) بر ویژگی­های اندازه­گیری شده داشت. همچنین، رفتار جریانی نانوامولسیون­های تولید شده نیوتنی بود و تاثیر مدت زمان نگهداری بر مقدار Z-average  نمونه­ها نیز معنی­دار بود (۰۰۰۱/۰P<).

---

اثرات دو روش مختلف استخراج ، یعنی استخراج با روش نوین ( سیال فوق بحرانی) و استخراج با روش سنتی ( تقطیر با آب)، برعملکرد و ترکیبات شیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس پوست پرتقال مورد مطالعه قرار گرفت . زمان کل فرآیند در روش سنتی طولانی تر از روش نوین بوده و به طور کلی بازده اسانس حاصل از روش سیال فوق بحرانی (۳/۸ %) بیشتر از روش تقطیر با آب (۵/۲ %) بود . و ترکیبات شیمیایی اسانس های حاصل به کمک دستگاه کروماتوگرافی گازی – طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی و درصد ترکیبات اندازه گیری شد. طبق نتایج بدست آمده از کروماتوگرافی ،دی لیمونن که ترکیب اصلی موجود در اسانس پوست پرتقال می باشد در هر دو روش بیشترین فراوانی را نسبت به بقیه ترکیبات موجود در اسانس داشت. اما مقدار دی لیمونن در روش استخراج با تقطیر (۵۸/۸۶ %) بیش تر از روش سیال فوق بحرانی (۷۱/۶۹ %) بود. ولی طبق کروماتوگرام ، مقدار فنول در اسانس حاصل از سیال فوق بحرانی (۴۹/۱ %) بیش تر از تقطیر (۰۳/۰ %) بود که مطابق با مقایسه فنول در آزمون فولین سیوکالتو بود.

---

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر دیواره های مختلف از جملهصمغ های دانه شاهی و قدومه شهری و ترکیبی از هر دو صمغ برای تولید نانو انکپسول های اسانس پوست پرتقال توسط خشک کن انجمادی ، به منظور به حداکثر رساندن بازده انکپسولاسیون وپایداری بیشتر امولسیون مورد بررسی قرار گرفت . به این منظور امولسیون آب در روغن حاوی ۴ درصد روغن پوست پرتقال در محلول آبی حاوی ۱ درصد ترکیب کل مواد دیواره ، به کمک اولتراتوراکس و اولتراسوند تهیه شد. پایداری امولسیون ها با اندازه گیری اندازه ذرات ، درصد تفکیک سازی امولسیون ، بریکس ، PH ، پتانسیل زتا و ویسکوزیته ظاهری اندازه گیری شد و کیفیت نانو کپسولها با تعیین راندمان ریزپوشانی ، رطوبت ، فعالیت آبی ، دانسیته و رنگ سنجی مورد بررسی قرار گرفت . گزارشات حاصل از آزمایشات مورد نظر حاکی از آن است که با توجه به تغییر در نوع دیواره، ویژگی امولسیون و پودر حاصل تغییر می کند . اندازه ذرات امولسیون ترکیبی ( صمغ دانه شاهی – صمغ قدومه شهری) کوچک تر از دو نمونه دیگر گزارش شده است وامولسیون موردنظر یکنواخت تر می باشد. . و همچنین رنگ پودر نانو کپسول حاصل از صمغ دانه شاهی روشنایی بیشتر از دو نمونه دیگر بوده و سفید می باشد . و درنهایت بررسی ساختار نانوکپسول ها با میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داده که نانو ذرات در هر سه نمونه به شکل کروی و منظم هستند

---

با توجه به افزایش بیماری­های عفونی ناشی از میکروارگانیسم­های بیماری­زا، شناسایی گیاهان دارویی و همچنین خالص­سازی ترکیبات مؤثره موجود در آن­ها در درمان بیماری­ها می­تواند مفید واقع شود. در این پژوهش آزمایشگاهی، فعالیت ضد­میکروبی اسانس پوست پرتقال دزفولی بر ۳ سویه گرم منفی (اشرشیا کلی، سودوموناس آئروژینوزا و سالمونلا تیفی) و ۵ سویه گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس، باسیلوس سابتلیس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و لیستریا اینوکوا)، با استفاده از روش­­های دیسک دیفیوژن آگار، حفره در  آگار، حداقل غلظت بازدارندگی رشد (میکرودایلوشن براث)، حداقل غلظت کشندگی و همچنین برهمکنش آن با آنتی­بیوتیک­های کلرامفنیکل، جنتامایسین، تتراسایکلین در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از روش دیسک دیفیوژن نشان داد بیشترین هاله عدم رشد مربوط به سویه گرم مثبت باسیلوس سرئوس با قطر ۲۰/۲۱ میلی­متر بود و کمترین قطر هاله عدم رشد نیز مربوط به سویه گرم منفی لیستریا اینوکوآ با قطر ۲۰/۱۳ میلی­متر بود. در آزمون حفره در آگار بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به باکتری گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس با قطر ۳۰/۱۷ میلی­متر بود و کمترین قطر هاله عدم رشد مربوط به باکتری گرم منفی  اشرشیاکلی  با قطر ۱۰/۱۱ میلی­متر بود. نتایج مربوط به حداقل غلظت بازدارندگی از رشد باکتری­های اشرشیا کلی، سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا تیفی، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس، باسیلوس سابتلیس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و لیستریا اینوکوا به­ترتیب ۲۵، ۴۰۰، ۵۰، ۵/۱۲، ۲۵، ۲۵، ۴۰۰ و ۵/۱۲ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. نتایج مربوط به حداقل غلظت کشندگی اسانس پرتقال بر تمامی سویه­ها بزرگتر از ۴۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود.

---

امروزه، استفاده از بسته بندی های فعال حاوی ترکیبات ضدمیکروبی طبیعی مانند اسانس ها و عصاره های گیاهی جهت افزایش مدت زمان نگهداری مواد غذایی، افزایش یافته است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر پوشش ژلاتین حاوی عصاره پوست پرتقال بر افزایش ماندگاری گوشت ماهی قزل آلای رنگین کمان می باشد. پوشش ژلاتین ۴ % به همراه سطوح مختلف عصاره پوست پرتقال (۲% و۴ %) تهیه شدند. پس از تهیه قطعات گوشت ماهی قزل آلای رنگین کمان، تمامی قطعات پوشش دهی شدند و از بابت خصوصیات شیمیایی (pH، TVB-N، TBARS)، میکروبی ( باکتری­های مزوفیل هوازی و سرماگراها ) و خواص حسی ( بو، رنگ، بافت و پذیرش کلی) به مدت ۱۶ روز در دمای ۴ درجه سانتی گراد با فاصله زمانی ۴ روزه (۰، ۴، ۸، ۱۲ و ۱۶) ارزیابی شدند. نتایج حاصل از بررسی اثر ضد میکروبی نشان داد کهدر نمونه­های پوشش داده شده با سطوح ۲ % و ۴ % عصاره پوست پرتقال، میانگین شمارش باکتری­های مزوفیل هوازی و سرماگراها بطور معنی داری کمتر از نمونه شاهد و ژلاتین به تنهایی بود (۰,۰۵ > p).  نتایج بررسی خصوصیات شیمیایی نمونه­ها نشان داد، pH، TVB-N و TBARS در طول دوره روند افزایشی داشتند ولی این افزایش در نمونه­های پوشش داده شده با سطوح مختلف عصاره پوست پرتقال با سرعت کمتری صورت گرفت. در ارزیابی خصوصیات ارگانولپتیکی، در ابتدای دوره، تمامی نمونه­ها بالاترین حد پذیرش را داشتند و با گذر زمان و ظهور نشانه­های فساد، از امتیازات کاسته شد، خصوصاً در نمونه شاهد که فاقد هرگونه پوششی بود، علایم فساد زودتر بروز کرد و امتیاز کمتری را به خود اختصاص داد. بطور کلی، نتایج نشان داد پوشش ژلاتین به همراه سطوح مختلف عصاره پوست پرتقال، تأثیر مثبتی در افزایش مدت زمان نگهداری گوشت ماهی دارد و می­توان از این ترکیبات بصورت توام جهت افزایش ماندگاری مواد غذایی پروتیینی استفاده کرد.
 

---

پکتین یکی از پرکاربردترین ترکیبات در صنایع غذایی است که از محصولاتی چون پوست مرکبات و ضایعات استخراج می‌شود. از روش‌های متداول برای تصفیه محلول اسیدی به‌منظور استخراج پکتین، در مقیاس‌ انبوه، استفاده از ترکیب نیروی خلاء و فیلترهای غشایی است. این پژوهش به بررسی متغیرهای مهم فیلتر غشایی تحت خلاء در جداسازی مواد فیبری از محلول اسیدی پکتین می‌پردازد. این متغیرها شامل اندازه ذرات کمک-فیلتر (پرلیت)، ضخامت لایه پرلیت و میزان خلاء است که موارد ذکرشده همگی بر کیفیت جداسازی، دبی حجمی تولید و انرژی مصرفی اثرگذارند. بدین منظور یک دستگاه فیلتراسیون تحت خلاء ساخته شد تا مواد فیبری حل‌شده در محلول را جداسازی نماید. متغیرهای مستقل پژوهش حاضر، در سه سطح مورد بررسی قرار گرفتند و به کمک روش سطح پاسخ (RSM) داده‌های حاصل از بررسی متغیرهای مذکور تحلیل شد و مقدار بهینه‌ی هر یک از متغیرها مشخص گردید. نتایج نشان داد که با افزایش سطح خلاء از  ۰/۲ تا ۰/۴ bar میزان دبی ۶/۵ برابر افزایش داشته است. اما با افزایش بیشتر مقدار خلاء، دبی تولید کاهش داشته است که نشان‌دهنده گرفتگی فیلتر کاغذی و کاهش دبی در سطح خلاء    ۰/۶ bar و پرلیت ۱۰۰ میکرون است. نتایج ارزیابی نشان داد که اندازه ضخامت لایه پرلیت بیشترین  تأثیر را بر  بازده جداسازی دارد و با افزایش ضخامت از ۱ به ۲ سانتی‌متر، بازده ۲/۵ برابر افزایش داشته است. مقدار بیشینه بازده جداسازی در سطح خلاء ۰/۲ bar، اندازه ذرات ۲۰ میکرون و ضخامت ۲ سانتی‌متر حاصل شد. مصرف انرژی در پرلیت ۶۰ میکرون برابر با ۰/۷۴ Wh  در حالت بهینه قرار گرفت و در  اندازه‌های درشت‌تر و ریز‌تر پرلیت ‌انرژی مصرفی ۴/۵ برابری داشتند. یافته‌های حاصل از پژوهش حاضر در ساخت سامانه جداسازی مواد زیستی توسط فیلتر غشایی تحت خلاء در مقیاس صنعتی کاربرد دارد.

---

خرما از نظر تغذیه‌ای بسیار غنی بوده و از لحاظ تجاری و صادرات نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا راهکارهای مختلف در جهت افزایش ماندگاری این محصول اتخاذ شده که می‌تواند آن را در گستره زمانی وسیع‌تر در اختیار مصرف‌کننده‌ها قرار دهد. از این‌رو هدف مطالعه حاضر استفاده از پوشش خوراکی مبتنی بر کیتوزان-ژلاتین حاوی عصاره طبیعی پوست پرتقال بر روی خرما کبکاب ذخیره شده در دو دمای ۴ و ۲۵ درجه سانتی‌گراد به مدت ۹۰ روز است. سپس با آزمون‌های فیزیکوشیمیایی (افت وزن ،pH، اسیدیته، رطوبت، قند احیاء، مواد جامد محلول و سفتی بافت) و حسی (پذیرش کلی)، وضعیت تیمارها طی مدت نگهداری بررسی گردید. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته کمترین تغییرات افت وزن در هر دو دمای مورد بررسی (۴ و ۲۵ درجه‌سانتی‌گراد) در نمونه تیمار شده با پوشش خوراکی کیتوزان-ژلاتین حاوی عصاره پوست پرتقال در روز ۹۰ نگهداری بود. نتایج نشان داد که با افزایش زمان و دمای نگهداری، میزان pH و رطوبت کاهش و میزان اسیدیته، مواد جامد محلول، قند احیاء و سفتی بافت افزایش معنی‌داری  داشتند (۰۵/۰p<). همچنین با افزایش زمان و دمای نگهداری روند کاهشی در ویژگی‌های حسی وجود داشت و نمونه‌های تیمار شده با پوشش خوراکی بر پایه کیتوزان-ژلاتین حاوی mg/ml ۴ و ۱۰ عصاره پوست پرتقال دارای بالاترین مطلوبیت در ویژگی‌های حسی خرما کبکاب بودند. بر اساس نتایج بررسی‌ها می‌توان پوشش خوراکی کیتوزان-ژلاتین حاوی عصاره پوست پرتقال را به عنوان بهترین فرمولاسیون در جهت افزایش ماندگاری خرما کبکاب تا ۹۰ روز معرفی نمود.