---

برای بهینه‌سازی استخراج ترکیبات آنتی‌اکسیدانی سرخس آبی آزولا، از روش استخراج حلالی و بهینه‌سازی تاگوچی استفاده شد. متغیرهای وابسته در این فرایند غلظت اتانول، زمان استخراج و نسبت ماده خشک به حلال بود. غلظت اتانول و نسبت ماده خشک به حلال به‌طور معناداری خواص آنتی‌اکسیدانی اندازه‌گیری شده با میزان فنول کل و خنثی‌کنندگی رادیکال‌های آزاد را تغییر داد (۰۵/۰p<)، درحالی‌که زمان استخراج تأثیر معناداری بر میزان ترکیبات آنتی‌اکسیدانی نداشت (۰۵/۰p>). میزان ترکیبات فنولی در تیمارها از ۷۷/۵ تا ۴۲/۱۶ برحسب میلی‌گرم اسید گالیک بر گرم ماده خشک متغییر بود. میزان درصد خنثی‌کنندگی رادیکال‌های آزاد عصاره‌ها نیز از ۵۱/۲۰ درصد تا ۷۱/۹۳ درصد بود. غلظت ۵۰ درصد اتانول، نسبت ۱به ۱۵ ماده خشک به حلال و زمان استخراج ۴۸ ساعت به‌عنوان تیمار بهینه انتخاب شد. نتایج نشان داد آزولا می‌تواند برای استخراج ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مناسب باشد.

---

  چکیده در این تحقیق ترکیبات فنولیک تفالۀ انگور با استفاده از حلال استن استخراج و مقدار آن به روش فولین-سیوکالتو اندازه گیری شد. به منظور بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره استخراج شده مقادیر  ۵۰، ۱۵۰، ۲۵۰ و ۳۵۰ ppm به روغن خام سویا افزوده گردید و در روزهای صفر، چهار، هشت و دوازده عدد پراکسید  و روزهای صفر، پنج ، نه و سیزده عدد تیوباربیتوریک اسید  (TBA) نمونه های روغن تعیین گردید. نتایج نشان داد که مقدار ترکیبات فنولیک در تفالۀ انگور حدود ۲/۱ ± ۶۴ گرم به ازای کیلو گرم وزن خشک می باشد. غلظت ۱۵۰ ppm عصارۀ حاوی تانن تفالۀ انگور دارای فعالیت مناسبی در مهار اکسید اسیون روغن سویا بود، و از نظر آماری تفاوت معنی داری بین سطوح ۱۵۰، ۲۵۰ و ۳۵۰ ppm مشاهده نشد. این غلظت حتی از غلظت ۲۰۰ ppm آنتی اکسیدان های سنتزی استفاده شده در این آزمایش نیز بهتر بود. بدین ترتیب می توان تفالۀ انگور را منبع مناسبی از آنتی اکسیدان های طبیعی معرفی نمود و این اثر را ناشی از حضور ترکیبات فنولیک آن دانست.

---

در این مطالعه ترکیبات ثانویه جلبک قهوه‌ای S. angustifoliumو خواص ضداکسیدانی آنها ارزیابی شد. عصاره خام جلبک با اتانول ۸۰ درصد به‌مدت ۴ ساعت استخراج و سپس به‌ترتیب به‌وسیله حلال‌های هگزان، کلروفرم، اتیل‌استات و آب جزء‌‌گیری گردید. بازده استخراج برای عصاره خام ۴ درصد و فراکسیون‌های به‌دست آمده بین ۸۱/۲ تا ۴۳ درصد متغیر بود. ارزیابی فعالیت ضداکسیدانی نشان داد که جزء‌گیری حلال- حلال به‌خوبی توانست ترکیبات ضداکسیدانی را جداسازی کند. در میان فراکسیون‌های مختلف، فراکسیون اتیل‌استات بیشترین قابلیت را در مهار رادیکال DPPH (۷۸/۷۵ درصد)، ABTS (۹۲/۸۸ درصد)، کاهندگی آهن (۵۴/۶۷ درصد) و ضداکسیدانی کل (۳۴/۰) نشان داد. بیشترین میزان ترکیبات فنولی در فراکسیون اتیل‌استات (۸۶/۲۷۷ میلی‌گرم تانیک‌اسید در عصاره) و کمترین در فراکسیون آبی (۳۶/۲۱ میلی‌گرم تانیک‌اسید در عصاره) مشاهده گردید. فعالیت ضداکسیدانی کل با میزان ترکیبات فنولی همبستگی بالایی (۸۸/۰R^۲=) را نشان داد. به‌طورکلی نتایج مطالعه حاضر نشان داد که عصاره اتانولی جلبک S. angustifolium دارای ترکیبات زیست‌فعال عمده بوده و می‌تواند به‌عنوان ضداکسیدان در صنایع غذایی مطرح باشد.

---

امروزه جایگزینی ضد‌اکسیدان‌های مصنوعی با ضد‌اکسیدان‌های طبیعی در صنایع غذایی مورد توجه قرار گرفته‌است. جلبک‌ها با منابع غنی ترکیبات ضد‌اکسیدانی گزینه عالی برای این منظور خواهند بود. در این مطالعه اثر استفاده از آب و حلال‌های آلی مختلف از جمله استون، اتانول و متانول با غلظت ۵۰% بر میزان فنول کل و فعالیت ضد‌اکسیدانی دو گونه جلبک قرمز Hypnea hamulosa و Gracilaria corticata خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفت. استخراج با استفاده از روش غوطه وری و با نسبت ۱:۲۰ جلبک به حلال صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که مخلوط آب و استن (۱:۱) دارای بیشترین ترکیبات فنولی (۳۱/۰ میلی گرم تانیک اسید بر گرم پودر جلبکی)، قدرت کاهندگی آهن (۰۶/۰ میلی گرم تانیک اسید بر گرم پودر جلبکی) و مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH (۱۱/۷۶%) بود (۰۵/۰p< ). فعالیت ضد‌اکسیدانی کل این عصاره (۰۴/۰ میلی گرم اسکوربیک اسید بر گرم پودر جلبکی) اختلاف معنی‌داری با عصاره اتانولی ۵۰% و عصاره آبی نداشت (۰۵/۰<p). مقایسه دو گونه جلبکی نیز نشان داد که در تمامی فاکتورها به استثنای فعالیت ضد‌اکسیدانی کل گونه جلبکی Gracilaria corticata دارای فعالیت ضد‌اکسیدانی بالاتری بود (۰۵/۰p< ). بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که حلالها با قطبیت‌های مختلف اثر معنی‌داری بر میزان فنول کل و فعالیت ضد‌اکسیدانی دارند.

---

در سالهای اخیر تمایل برای استفاده از منابع گیاهی به علت نقش ترکیبات فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدان ها در حفظ سلامت انسان، افزایش یافته است. ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی از ترکیبات بسیار مهم گیاهان بوده که دارای اثرات آنتی اکسیدانی می باشند. هدف از این مطالعه ارزیابی و مقایسه ترکیبات فنولی و فلاونوییدی کل و همچنین ظرفیت آنتی اکسیدانی اندامهای مختلف زعفران است که هر ساله مقادیر زیادی از آنها طی فرایند فرآوری زعفران به هدر می رود. در این پژوهش، عصاره اندامهای مختلف زعفران بوسیله متانول(۸۰ درصد) استخراج شد، سپس میزان ترکیبات فنولی وفلاونویید کل به ترتیب با استفاده از معرف فولین سیوکالتیو و روش رنگ سنجی کلرید آلومینیوم انجام شد، ظرفیت آنتی اکسیدانی این اندامها نیز به دو روش احیای رادیکال آزاد DPPHو بتا کاروتن لینولئیک اسید اندازه گیری شد. بر طبق نتایج، بالاترین میزان ترکیبات فنولی کل (۴۳/۶میلی گرم گالیک اسید در گرم ماده خشک) و فلاونویید کل(۳۳/۱ میلی گرم روتین در گرم ماده خشک)در کلاله نسبت به دیگر اندامها مشاهده شد. همچنین نتایج هر دو آزمون DPPH و بتاکاروتن لینولئیک اسید نشان داد که کلاله دارای بالاترین ظرفیت آنتی اکسیدانی نسبت به دیگر اندامها می باشد. مقایسه ترکیبات فنولیک بین اندامهای مختلف نشان داد که محتوای این ترکیبات و فعالیتهای آنتی اکسیدانی بسته به اندام می تواند متفاوت باشد، همچنین ظرفیت آنتی اکسیدانی بالاتر کلاله و گلبرگ نسبت به اندامهای برگ و کورم می تواند به دلیل محتوای بالای ترکیبات فنولیک در این اندامها باشد.

---

  چکیده در این مطالعه اثر عصاره پوست سیب زمینی گونه را موس به عنوان یک منبع طبیعی آنتی اکسیدانی در روغن سویا با دو روش آزمون آون (°C۶۳ ) و رنسیمت (°C۹۰، ۱۲۰، ۱۵۰ ) مورد بررسی قرار گرفت و ترکیبات فنولیک پوست سیب زمینی با دو روش مختلف استخراج با حلال یعنی روش پرکولاسیون (با حلال متانول) و روش اولتراسوند (با ۵حلال متانول، اتانول، هگزان ، استن و آب) استخراج شدند. بیشترین راندمان عصاره گیری مربوط به حلال های آب (%۲/۱۱) و متانول (%۹/۷) با روش اولتراسوند بود و نتایج راندمان عصاره گیری با حلال های مختلف به صورت آب <  متانول <   اتانول <  استن < هگزان بودند . میزان  کل ترکیبات فنولیک عصاره ها به روش فولین سیوکالتو و بر اساس اسید گالیک تعیین شد و نتایج نشان داد که بیشترین مقدار ترکیبات فنولیک مربوط به حلال متانول(۲/۵۸۹ میکرو گرم به ازاء گرم وزن خشک گیاه ) و به ترتیب به صورت متانول < آب < اتانول < استن <  هگزان با روش اولتراسوند بود. روش اولتراسوند میزان کل ترکیبات فنولیک استخراج شده را نسبت به روش پرکولاسیون بهبود بخشید و مدت زمان عصاره گیری را کاهش داد. عدد پراکسید و عدد تیوباربیتوریک نمونه ها به ترتیب برای ارزیابی محصولات اولیه و ثانویه اکسیداسیون، اندازه گیری شدند. پس از ۱۶ روز نگهداری در °C۶۳ روغن های سویای حاوی ۲۰۰، ۸۰۰، ۱۶۰۰ و ppm ۲۴۰۰  از عصاره متانولی پوست سیب زمینی را موس اعداد پراکسید کمتری را ( به ترتیب meq/kg ۶۷/۴۲ ، ۳۵/۳۷، ۶۵/۲۴، ۰۹/۱۹، PV) نسبت به نمونه روغن شاهد meq/kg) ۰۸/۶۴(PV, نشان دادند که دلالت بر فعالیت آنتی اکسیدانی دارد. روغن های حاوی ppm ۲۰۰ از آنتی اکسیدان های سنتزیTBHQ, BHT, BHA به ترتیب دارای اعداد پراکسید meq/kg ۲۰/۳۳ ، ۸۸/۲۸ و ۹۶/۹ بودند. همچنین نتایج حاصل از بررسی  فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با روش رنسیمت نشان داد که طول دوره القا در دمای °C۱۲۰ در نمونه های حاوی ۲۰۰، ۸۰۰، ۱۶۰۰ و ppm ۲۴۰۰  از عصاره پوست سیب زمینی راموس به ترتیب ۵۱/۳ ، ۵۹/۳، ۹۸/۳ و ۲۸/۴ ساعت نسبت به نمونه شاهد (۲۰/۳ ساعت) می باشد و در غلظت های ۱۶۰۰ و ppm ۲۴۰۰  دارای فعالیت آنتی اکسیدانی مشابه با آنتی اکسیدان های سنتزی BHAو BHT است.  

---

چکیده ترکیبات فنولیک، به ویژه آن هایی که منشا گیاهی دارند، به دلیل خصوصیات آنتی اکسیدانی شان بخش اساسی از رژیم غذایی انسان را تشکیل می دهند. مقدار فنولیک کل و فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی عصاره ی متانولی پوست سبز چند رقم پسته ی ایرانی (فندقی، کله قوچی، احمد آقایی، فروتنی و سید علی آقایی) مورد بررسی قرار گرفت. مقدار ترکیبات فنولیک بین ۳/۱۵ (رقم کله قوچی) تا ۱/۳۱ میلی گرم/گرم معادل گالیک اسید(رقم احمد آقایی) بود. ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با استفاده از دو روش  DPPHو ABTS مورد ارزیابی قرار گرفت. در هر دو روش وابستگی غلظت با خاصیت آنتی اکسیدانی در تمام رقم ها مشاهده گردید. خاصیت آنتی اکسیدانی رقم احمد آقایی در هر دو روش بیشتر از رقم های دیگر بود. خاصیت ضد میکروبی نمونه ها در مقابل باکتری های گرم منفی و گرم مثبت و همچنین قارچ ها بررسی شد. عصاره ی تمام رقم ها تنها بر روی دو باکتری گرم مثبت باسیلوس سرئوس و استافیلوکوکوس اورئوس خاصیت بازدارندگی رشد داشتند. در مورد تمام رقم ها باسلوس سرئوس حساسیت بیشتری نسبت به استافیلوکوکوس اورئوس از خود نشان داد. این نتایج نشان داد که پوست سبز پسته می تواند به عنوان یک منبع ارزان و قابل دسترس ترکیبات فعال زیستی در نظر گرفته شود.  

---

---

  چکیده پوست سبز گردو از ضایعات گردو است که می تواند منبع ترکیبات طبیعی با خواص آنتی اکسیدانی ارزشمند باشد. در این پژوهش، تاثیر مناطق                 (شاهرود، بندر گز و هزار جریب)، حلال (اتانول ۹۶%، آب و اتانول – آب به نسبت ۱:۱ حجمی) و  زمان استخراج (۶ الی ۲۴ ساعت) بر بازدهی استخراج  ترکیبات فنلی پوست سبز گردو به روش غرقابی در دمای محیط در قالب آزمایش فاکتوریل با سه تکرار در طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. سپس، خواص زیست فعالی عصاره پوست سبز گردو در طرح کاملا تصادفی مقایسه شد. محتوای فنل کل عصاره توسط روش فولین سیوکالتیو تعیین شد. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره با استفاده از سنجش قدرت احیاکنندگی آهن  III و توانایی مهار رادیکال های آزاد DPPH  مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که نوع حلال از نظر میزان قطبیت، زمان و منطقه رویش این گیاه بر مقدار ترکیبات فنولی استخراجی نقش موثری داشته و  همچنین فعالیت و خواص آنتی اکسیدانی به غلظت ترکیبات فنولی  عصاره بستگی دارد. بالاترین مقدار ترکیبات فنولی  با ۶۶/۴۹ میلی گرم بر گرم (بر حسب اسید گالیگ) مربوط به پوست سبز گردوی منطقه هزار جریب با حلال آب – اتانول به نسبت ۱:۱ حجمی در ۲۴ ساعت بوده است. همچنین بالاترین خواص آنتی اکسیدانی در همین عصاره  دیده شد.

---

​اهداف: در چند دهه گذشته متابولیت­های ثانویه­ی گیاهی به سبب تنوع و نقششان در گیاهان و سلامتی انسان مورد توجه قرار گرفته­اند. انگور یکی از گیاهان با ترکیبات ثانویه و با خواص دارویی است. این ترکیبات شامل رزوراترول است که یک ترکیب فنلی از گروه استیلبنوئیدهاست. به‌منظور بررسی افزایش تولید پلی­فنل رزوراترول تحت تأثیر الیسیتورها، آزمایشی با طرح کاملا تصادفی با ۴ تکرار در گیاه انگور رقم سلطانی در شرایط درون شیشه­ای انجام شد.
مواد و روش­ها: هورمون اسید­سالیسیلیک به‌عنوان الیسیتور در غلظت‌های مختلف صفر، ^۴-۱۰، ^۵-۱۰، ^۶-۱۰ مولار مورد استفاده قرار گرفت و به محیط کشت MS بدون هورمون جهت بررسی تنش اضافه گردید. آزمایش در دو سطح مولکولی و بیوشیمیایی انجام شد. در سطح مولکولی، تاثیر اسید­سالیسیلیک در بیان ژن استیلبن­سنتاز توسط RT-PCR نیمه کمی ارزیابی شد. در آزمایش بیوشیمیایی، میزان تولید رزوراترول توسط دستگاه HPLC اندازه­گیری شد.
 یافته­ها: آنالیز بیان ژن استیلبن­سنتاز نشان داد که اسید­سالیسیلیک با غلظت ^۴-۱۰ مولار تاثیر مثبت و افزایشی در بیان ژن داشته و افزایش ۴۸/۳۵ درصدی در مقایسه با شاهد نشان داد و همچنین غلظت ^۵-۱۰ مولار بیان ژن را ۶۵/۵ درصد در مقایسه با شاهد افزایش داد. در آزمایش بیوشیمیایی افزایش در میزان تولید رزوراترول در تیمار ^۴-۱۰ مولار در مقایسه با تیمار شاهد مشاهده شد (۱۰/۶ میکروگرم) و تیمار ^۵-۱۰ مولار (۲۵/۳ میکروگرم) تفاوت معنی­داری با نمونه شاهد نشان نداد.
نتیجه­گیری: اسید­سالیسیلیک به عنوان یک الیسیتور و محرک تولید رزوراترول می­تواند بیان ژن استیلبن­سنتاز و در پی آن خواص دارویی گیاه انگور را در شرایط درون شیشه­ای افزایش دهد.

---

چکیده ضداکساینده‌ها در صنایع غذایی از گستره کاربرد وسیعی برخوردار می‌باشند. از این رو و از طرف دیگر به خاطر افزایش گرایش عمومی به استفاده از ضداکساینده‌های طبیعی، در مطالعه پیش رو عصاره‌های ضداکساینده میوه زرشک بی‌دانه به وسیله سیال مادون بحرانی آب در دماهای ۱۲۰ تا ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد و تحت فشارهای ۱۰ تا ۵۰ بار، استخراج شده و قدرت رادیکال گیرندگی، احیاکنندگی، پایدارکنندگی روغن خوراکی و محتوای ترکیبات فنولی کل، در روش فولین، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که محتوای ترکیبات فنولی کل در محدوده ۸۱/۲۰۷۳ - ۷۹/۲۵۵۳ میلی‌گرم کالیک اسید در ۱۰۰ گرم ماده خشک زرشک، متغییر بود که بیشترین محتوای ترکیبات فنولی در دمای ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد مشاهده گردید و با افزایش دما از ۱۶۰ به ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد، محتوای ترکیبات فنولی کاهش یافت درحالیکه قدرت رادیکال گیرندگی و پایدارکنندگی محیط روغن همواره با افزایش دما افزایش یافت. بهینه سازی فرآیند استخراج نیز در حالت‌های متفاوتی از دما و فشار، به منظور رسیدن به حداکثر مقدار ترکیبات فنولی و قدرت پایدارکنندگی، قدرت احیاءکنندگی و قدرت رادیکال گیرندگی انجام شد.  

---

چکیده عسل یک ماده شیرین طبیعی است که به وسیله زنبورهای عسل از شهد گل­ها (عسل شهد)، ترشحات بخش­های زنده گیاهان یا مواد دفعی حشرات ناشی از مکیدن بخش زنده گیاهان (عسل عسلک) تولید می­شود. هدف از این تحقیق تعیین ترکیبات و بررسی خواص فیزیکوشیمیایی ۱۰ نمونه عسل گیاهی طبیعی (گشنیز، شوید، کنار، آویشن، جعفری، قنقال، گون، یونجه، گون گز و بهارنارنج) بود. بدین منظور آزمون­های فیزیکوشیمیایی مانند رطوبت، مواد جامد محلول، اسیدیته، چگالی ویژه، ویسکوزیته و مواد قندی کل بر روی نمونه­های عسل انجام شد. همچنین مقدار کل ترکیبات فنولیک با استفاده از معرف فولین سیوکالتو و فعالیت آنتی اکسیدانی با روش DPPH ارزیابی شد. با توجه به نتایج می­توان گفت عسل شوید به دلیل داشتن کمترین مقدار رطوبت در بین نمونه­های عسل ویسکوزترین عسل محسوب می­شود. بنابراین نسبت به سایر نمونه­ها مدت ماندگاری بیشتری در طول انبارداری دارد. بیشترین و کمترین میزان ساکارز به ترتیب مربوط به عسل شوید و گون گز بود. بنابراین عسل گون گز به دلیل داشتن ساکارز کمتر بهترین و رسیده ترین عسل محسوب می شود.عسل کنار دارای بیشترین ترکیبات فنولیک و فعالیت آنتی اکسیدانی می­باشد، عسل بهارنارنج دارای کمترین ترکیبات فنولیک و عسل گون دارای کمترین فعالیت آنتی اکسیدانی می­باشند. بنابراین می­توان گفت عسل کنار در بین ۱۰ نمونه عسل دارای ارزش تغذیه­ای بالاتری است. ضریب همبستگی بالا بین ترکیبات فنولیک و فعالیت آنتی اکسیدانی نشان می­دهد که این ترکیبات مسئول اصلی رفتار آنتی اکسیدانی عسل می­باشند.

---

چکیده امروزه به دلیل اثرات نامطلوب ضد اکساینده­های سنتزی تمایل روز افزونی به استفاده از ضد اکساینده­های طبیعی وجود دارد. در این پژوهش، به­منظور استخراج ترکیبات فنولیک فلفل قرمز (Capsicum annuum) از دو روش استخراج با امواج فراصوت و روش معمول حرارتی استفاده شد. در بخش اول تحقیق، به­منظور ارزیابی تیمار با بیشترین درصد استخراج ترکیبات فنولی به روش امواج فراصوت از دو فاکتور زمان (۱۰، ۱۵ و ۲۰ دقیقه) و نسبت فلفل به روغن (۵، ۷ و ۱۰ درصد) استفاده شد. در روش استخراج حرارتی، با ثابت نگهداشتن فاکتور زمان (۶۰ دقیقه در دمای ۸۰ درجه سانتیگراد) فاکتور نسبت فلفل به روغن (۵، ۷ و ۱۰ درصد) بررسی شد. با اندازه­گیری مقدار پلی­فنول کل با روش فولین سیوکالتیو، اثر ضد اکسایشی دو نمونه­ای که بیشترین مقدار ترکیبات فنولیک را داشتند (نمونه فراصوت: ppm ۶۱/۳۱۴ و نمونه حرارتی:ppm  ۵۵/۲۷۲) بررسی شد. تأثیر تیمارها در به تاخیر انداختن اکسیداسیون روغن زیتون بکر از طریق اندازه­گیری شاخص پراکسید، عدد تیوباربیتوریک اسید، ارزیابی مقاومت حرارتی (رنسیمت) و پلی­فنول کل طی ۴ ماه نگهداری در دمای محیط مورد بررسی قرار گرفت. بعد از چهار ماه نگهداری هر دو نمونه امواج فراصوت و حرارتی اعداد پراکسید کمتری را (به ترتیب  meq O_۲/kg oil ۳۳/۲۰ ، ۲۳) نسبت به نمونه شاهد (O_۲/kg oil  meq۳۵) داشتند. عدد تیوباربیتوریک ­اسید که بیانگر محصولات ثانویه اکسیداسیون بوده، در پایان دوره در نمونه­های حرارتی و فراصوت (به ترتیب mg MDA[۱]/kg oil ۲۸/۰ و ۲۰/۰) نسبت به شاهد (mg MDA/kg oil ۳۳/۰) کاهش یافت. نتایج حاصل از بررسی فعالیت ضد اکسایشی عصاره­ها با روش رنسیمت نشان داد که طول دوره القاء در دمای ۱۱۰ درجه سانتیگراد در نمونه­های امواج فراصوت و حرارتی (به ترتیب ۲۶/۱۳ و ۴۸/۱۲ ساعت) نسبت به نمونه شاهد (۴۵/۱۱ ساعت) افزایش یافت. نتایج حاکی از آن بود که در پایان دوره نگهداری، ترکیبات فنولیک فلفل در روغن زیتون بکر اثر ضد اکسایشی داشته و تیمار فراصوت عصاره فلفل قرمز نسبت به تیمار حرارتی، از تأثیر ضد اکسایشی بالاتری برخوردار است.
[۱]. Malondialdehyde

---

چکیده روغن زیتون بکر به علت داشتن اسیدهای چرب غیر­اشباع در معرض انواع فساد از جمله واکنش‌های آنزیمی و اکسایش لیپیدی است. یکی از راه های جلوگیری از اکسیداسیون روغن‌ها و چربی‌ها افزودن آنتی اکسیدان‌ها است. رزماری به دلیل داشتن ترکیبات فنولیک و سایر ترکیبات آنتی اکسیدانی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی می‌باشد. در این تحقیق، استخراج ترکیبات فنولیک برگ رزماری در روغن زیتون بکر به روش اولتراسونیک انجام گرفته است. در این روش برگ رزماری با سه سطح ۵، ۷ و۱۰% با سه زمان ۱۰،۱۵و۲۰ دقیقه اولتراسونیک به روغن زیتون اضافه شد. میزان ترکیبات فنولیک موجود در عصاره‌ها، اندازه گیری گردید. نتایج نشان دادند که در این روش روغن زیتون بکر با ۱۰% رزماری و زمان استخراج ۱۰ دقیقه دارای بیشترین مقدار پلی­فنل تام (۵۹/۴۵۷ میلی گرم اسید تانیک در کیلوگرم روغن) می‌باشد. سپس اثر این عصاره‌ها در به تاخیر انداختن اکسیداسیون روغن زیتون بکر در طول دوره ۴ ماهه، از طریق تعیین عدد پراکسید، عدد تیوباربیتوریک اسید، رنسیمت، ترکیبات پلی فنل تام، اسیدیته و رنگ در پایان هر ماه، انجام پذیرفته است. نتایج نشان داد بعد از چهار ماه نگهداری نمونه حاوی عصاره، عدد پراکسید و تیوباربیتوریک اسید کمتری (به ترتیبmeq O_۲/kg oil  ۷۵/۲۰ و mg MDA/kg oil ۰۸/۰) را نسبت به نمونه شاهد (به ترتیب meq O_۲/kg oil۴۱/۳۰ و  mg MDA/kg oil۳۲/۱) داشت. نتایج حاصل از بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره با روش رنسیمت نشان داد که طول دوره ی القاء در دمای ۱۱۰ درجه سانتیگراد در نمونه اولتراسونیک (۲۹/۱۰ ساعت) نسبت به نمونه شاهد (۲۸/۶ ساعت) افزایش یافت. عدد ­اسیدیته در نمونه‌ی اولتراسونیک (FFA%۰۵/۲) نسبت به شاهد (FFA%۱۸/۳) کمتر بود. نتایج حاصل از اندازه­گیری میزان کلروفیل نشان داد که مقدار این رنگدانه در نمونه اولتراسونیک دارای بیشترین مقدار (mg/kg۰۱/۴) در مقایسه با شاهد (mg/kg ۶۳/۰) می باشد. در مورد ارزیابی حسی نیز نمونه اولتراسونیک بالاترین امتیاز از نظر طعم، بو، تندی و پذیرش کلی را به خود اختصاص داد. بنابراین ترکیبات فنلی موجود در روغن زیتون حاوی رزماری که به روش اولتراسونیک عصاره گیری شده قادرند به خوبی روند اکسیداسیون را کند نماید بدین ترتیب می توان رزماری را به عنوان منبعی برای آنتی اکسیدان های طبیعی و نیز طعم دار کردن روغن زیتون معرفی نمود و این اثر را ناشی از حضور ترکیبات فنولیک در آن ها دانست.

---

چکیده آبغوره از آبمیوه های پر مصرف در ایران است، که بیشتر به عنوان چاشنی سالاد مصرف می شود. اما اطلاعات کمی در مورد خواص آن در دست می باشد. هدف از این پژوهش تعیین خصوصیات فیزیکوشیمیایی آبغوره و کنسانتره آن ضمن انبارمانی در دمایC° ۴ می باشد. در ابتدا، خصوصیات مختلف آبغوره تازه شامل pH، اسیدیته، وزن مخصوص، دانسیته، بریکس، ماده خشک کل، میزان قند احیاء کننده، خاکستر، عناصر معدنی کمیاب، ویتامین ث، میزان محتوای فنول و ظرفیت آنتی اکسیدانی آن تعیین شد. در مرحله بعد تغییرات آبغوره تغلیظ و پاستوریزه شده از جنبه اسیدیته، pH، ماده خشک کل، پارامترهای رنگ  ( L، a وb ) و کل محتوای فنول در مدت ۶ ماه نگهداری در دمای °C ۴ مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که آبغوره تازه گذشته از داشتن اسیدیته بالا، منبع مناسبی از ترکیبات مفید مانند ویتامین ث، ترکیبات فنولیک و آنتی اکسیدان می باشد. همچنین در ضمن نگهداری اسیدیته، مقدار کل محتوای فنول، روشنایی و پارامتر b رنگ در نمونه های آبغوره کاهش نشان داد، در حالی که پارامتر a رنگ اندکی افزایش و میزان ماده خشک کل ثابت ماند.

---

چکیده ماش (Vigna radiata) گیاهی یکساله است و به خانواده Fabaceae تعلق دارد. جوانه­زنی روشی مرسوم و ارزان برای بهبود خواص تغذیه­ای بقولات عنوان شده ­است. جوانه ماش یکی از محبوبترین این محصولات به­شمار می­آید. این جوانه غنی از پروتئین (۳۳-۲۰%) بوده و منبع مناسبی از اسیدهای چرب ضروری، توکوفرول­ها، استرول­ها، قندها و اسیدهای آلی می­باشد. در این مطالعه تغییر در ترکیبات شیمیایی، خاصیت ضد اکسندگی، میزان کل ترکیبات فنولیک، مقدار عناصر اساسی، میزان آسکوربیک اسید و اسیدهای آلی موجود در بذر ماش، بذر خیسانده شده ماش در آب و جوانه ماش در طی ۴ روز فرایند جوانه­زنی (هر ۲۴ ساعت نمونه­برداری) اندازه­گیری و نوع اسیدهای چرب موجود در آن نیز شناسایی شد. نتایج حاصل افزایش معنی­دار محتوی رطوبت، پروتئین و خاکستر نمونه­ها و کاهش میزان چربی و کربوهیدرات به سبب مصرف آنها در طی فرایند جوانه­زنی را نشان داد. میزان ترکیبات فنولیک و خاصیت ضد اکسندگی در جوانه چهار روزه ماش در مقایسه با بذر آن به ترتیب ۵/۲ و ۵/۱ برابر شد. میزان اسید آسکوربیک در طی دوره جوانه­زنی از ۹/۸ به ۶/۱۹ درصد رسید و میزان اسیدهای آلی نیز به ­طور معنی­داری افزایش نشان داد. آنالیز ترکیب اسیدهای چرب نشان داد که جوانه ماش حاوی ۱۷% اسید لینولنیک و ۳۶% اسید لینولئیک است و این محصول می­تواند به عنوان یک منبع غنی از امگا-۳ به شمار آید. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر ارزش تغذیه­ای بسیار بالای جوانه ماش و اهمیت مصرف آن می­باشد.

---

کندر یک اولئوگم رزین گیاهی است که از تنه درختان Boswellia بدست می­آید. در این تحقیق اسانس کندر(Boswellia serrata) با روش تقطیر با آب استخراج گردیده و ترکیبات شیمیایی آن با کمک دستگاه کروماتوگرافی گازی- جرمی (GC-MS) شناسایی و درصد ترکیبات اندازه گیری شد. سپس میزان ترکیبات فنولی با استفاده از روش فولین- سیوکالتو و فعالیت آنتی­اکسیدانی در غلظت­های مختلف۱۰۰۰ – ۱۰۰ میکروگرم در میلی­لیتر با روش­های مهار رادیکال­های آزادDPPH، قدرت احیاء­کنندگی، ظرفیت آنتی­اکسیدانی کل و آزمون رنسیمت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین ترکیبات تشکیل­دهنده اسانس به ترتیب شامل هیدروکربن­های ترپنوئیدی مانند  α- پینن (۸/ ۲۹%)، α– توژن (۹۲/۵ %) ، β - پینن (۴۱/۳ %) و p– سیمن (۱۶/۳ %) می­باشد، همچنین میزان ترکیبات فنولی ۸۸/۹۴ (میلی­گرم اسید گالیک در هر ۱۰۰ گرم اسانس) محاسبه شد. قعالیت آنتی­اکسیدانی اسانس در همه روش­ها وابسته به غلظت بود و بیشترین میزان مهار رادیکال آزاد DPPH، قدرت احیاءکنندگی و ظرفیت آنتی­اکسیدانی کل در بالاترین غلظت (۱۰۰۰ میکروگرم در میلی­لیتر) به ترتیب ۲۳/۲۲%، ۶۵/۰ و ۱۸/۱ تعیین گردید. در آزمون رنسیمت بالاترین پایداری اکسایشی روغن سویا در غلظت ۱۰۰۰ میکروگرم در میلی­لیتر اسانس حاصل گردید. نتایج این مطالعه حاکی از این امر بود که می­توان از اسانس کندر به عنوان یک منبع آنتی­اکسیدان طبیعی و بالقوه برای روغن­ها و فراورده­های حاوی روغن استفاده نمود.

---

امروزه تمایل به استفاده از ضدمیکروب‌های طبیعی در مواد غذایی افزایش یافته است. پوست انار با داشتن ترکیبات فنولی و ضدمیکروبی فراوان یک منبع مهم برای استخراج این ترکیبات به شمار می‌رود. در این پژوهش استخراج عصاره از پوست انار با نسبت‌های مختلفی از حلال اتانول/ آب (۴۰ به ۶۰، ۶۰ به ۴۰ و ۸۰ به ۲۰) در دماهای ۲۵، ۴۰ و ۵۵ درجه سانتی‌گراد و زمان‌های ۲۰، ۲۴ و ۲۸ ساعت انجام شد. بازده استخراج، میزان ترکیبات فنولی، فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌ها اندازه‌گیری گردید. قدرت ضدمیکروبی عصاره‌های استخراج شده علیه چند میکروارگانیسم شاخص در مواد غذایی شامل سالمونلا اینتریتیدیس، اشریشیا کلی،  لیستریا مونوسیتوژنز، استافیلوکوکوس اورئوس، آسپرژیلوس نایجر و ساکارومایسس سرویزیه با روش انتشار دیسک و تعیین حداقل غلظت بازدارندگی رشد (MIC) تعیین شد. نتایج نشان داد در نسبت اتانول به آب ۶۰ به ۴۰، دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد و زمان ۲۴ ساعت بیشترین بازدهی استخراج (۱/۵۰%)، میزان ترکیبات فنولی کل (۵۱۸/۳۴۹ میلی‌گرم اسیدگالیک بر گرم عصاره خشک)، فلاونوئیدها (۱۲۴/۲۵۰ میلی‌گرم روتین بر گرم عصاره خشک)، آنتوسیانین‌ها (۰۴۷/۲۵۲ میلی‌گرم سیانیدین ۳ گلوکوزید در ۱۰۰ گرم عصاره) ونیز قویترین خاصیت ضدمیکروبی به دست آمد. تمامی عصاره‌ها خاصیت ضدمیکروبی در مورد میکروارگانیسم‌های مورد مطالعه داشتند. در میان میکروارگانیسم‌های مورد آزمون، استافیلوکوکوس اورئوس بیشترین حساسیت را نسبت به عصاره پوست انار داشت.

---

چکیده
این مطالعه با هدف بهینه­سازی فرایند استخراج ترکیبات با ارزش زیست فعال از برگ گیاه شاتوت با استفاده از طرح باکس- بنکن انجام شد. در این راستا، اثرات متغیرهای مستقل فرایند استخراج توسط حلال متلاطم شامل دما (۴۵-۲۵ درجه سلسیوس)، شدت دور (۳۰۰-۱۰۰ دور در دقیقه) و زمان استخراج (۶-۲ ساعت) بر عملکرد کمی استخراج ارزیابی شد. در این مطالعه، شرایط بهینه با هدف به حداکثر رساندن بازده استخراج ترکیبات زیست فعال شامل دما معادل ۳۸ درجه سلسیوس ، شدت دور معادل ۲۳۵ دور در دقیقه و ۵ ساعت زمان استخراج بود. تحت این شرایط، مقدار عملکرد کمی استخراج معادل ۰۵/۲۰ درصد به­دست آمد. نتایج نشان داد که مدل به­دست آمده به­خوبی رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته را بیان می­کند و برای تخمین عملکرد کمی استخراج با استفاده از هرگونه ترکیب مقادیر متغیرهای مستقل نیز مناسب می­باشد. فعالیت ضد اکسایشی عصاره به­دست آمده تحت شرایط بهینه به دو روش دی ‌فنیل پیکریل هیدرازیل (DPPH) و هیدروژن پراکسید (H_۲O_۲) تعیین گردید. محتوای فنولی کل به­روش فولین- سیوکالتیو مورد ارزیابی قرار گرفت. محتوای فنولی کل و هم­چنین فعالیت ضد اکسایشی اندازه گیری شده به دو روش DPPH و H۲O۲ به ترتیب ۱۵/۰± ۱۲/۳۸ میلی­گرم معادل گالیک اسید بر گرم عصاره، ۱۲/۰± ۵۴/۶۶ و ۱۶/۰± ۸۷/۴ درصد به­دست آمد. در نهایت نتایج به‌دست‌آمده با نتایج حاصل از استخراج ترکیبات با ارزش زیست فعال به­روش سوکسله مقایسه گردید. نتایج بیانگر آن است که با استفاده از روش استخراج توسط حلال متلاطم امکان دستیابی به عملکرد کمی بالاتر و فعالیت ضد اکسایشی بیشتر در مدت‌زمان استخراج کوتاه‌تر وجود دارد.

---

چکیده
در عصاره­گیری به روش­های متداول از جمله سوکسله نیاز به صرف زمان طولانی و احتمال آسیب به ترکیبات حساس به حرارت وجود دارد. در این پژوهش روش مدرن فراصوت با روش متداول سوکسله در عملکرد و بررسی خواص آنتی­اکسیدانی عصاره دانه رازیانه مورد مقایسه قرار گرفتند. در روش سوکسله از دمای ۸۵ درجه سلسیوس و زمان ۲۴۰ دقیقه و در روش فراصوت از دو سطح دما (۴۰ و ۶۰ درجه سلسیوس)، سه سطح زمان (۱۵، ۳۰ و ۴۵ دقیقه) و سه سطح توان (۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ وات) استفاده گردید. نتایج نشان دادند که بیشترین میزان عملکرد عصاره در (۴۵ دقیقه، ۶۰ درجه سلسیوس و ۳۰۰ وات) برابر ۷۹/۸ گرم عصاره خشک در ۱۰۰ گرم دانه رازیانه مشاهده گردید که اختلاف معنی­داری با روش سوکسله نداشت. همچنین ۹/۳ درصد عصاره خشک بیشتری در مقایسه با روش سوکسله استخراج گردید. بیشترین میزان ترکیبات فنولی در ( ۴۵ دقیقه، ۶۰ درجه سلسیوس و ۲۰۰ وات) به میزان ۱۵/۳ میلی­گرم در میلی­لیتر عصاره دانه رازیانه حاصل گردید که اختلاف معنی­داری با روش سوکسله داشت و باعث افزایش ۸/۵۰ درصدی ترکیبات فنولی نسبت به روش سوکسله گردید. بیشترین درصد مهار رادیکال آزاد DPPH در (۱۵ دقیقه، ۶۰ درجه سلسیوس و ۳۰۰ وات) معادل ۸۸/۹۸ درصد مشاهده گردید که اختلاف معنی­داری با روش سوکسله نداشت و روش سوکسله تنها باعث افزایش ۱۸/۰ درصد مهار رادیکال آزاد در مقایسه با روش فراصوت گردید که در مقایسه با زمان و دمای پایین روش فراصوت بسیار ناچیز است و بدین ترتیب برتری روش فراصوت به اثبات رسید.