صمغ‌ها پلی‌ساکارید‌هایی هستند که بیشتر از منابع گیاهی و میکروبی استحصال می‌شوند و کاربرد وسیعی در صنایع غذایی و دارویی به عنوان قوام دهنده، ژل دهنده، پایدار کننده و امولسیفایر دارند. دانه بارهنگ با نام علمی Plantago major L. از خانواده Plantaginaceae می‌باشد. در این مطالعه از روش سطح پاسخ (RSM) و طرح آزمایشی Box-Behnken برای بهینه سازی استخراج صمغ دانه بارهنگ با پیش تیمار فراصوت استفاده شد. بهینه سازی استخراج صمغ شامل 2 مرحله اساسی بود: مرحله فراصوت با متغیر‌های توان‌ (200 تا 400 وات)، دما (25 تا 40 درجه سانتی‌گراد) و زمان (15 تا 30 دقیقه) و مرحله استخراج با متغیر‌های نسبت دانه به آب مقطر (1 به 10 تا 1 به 20)، دما (55 تا 75 درجه سانتی‌گراد) و زمان (20 تا 40 دقیقه). نتایج حاصل از بهینه سازی نشان داد که توان 400 وات، دمای 35 درجه سانتی‌گراد و زمان 30 دقیقه، نسبت دانه به آب مقطر 1 به 20، دمای استخراج 75 درجه سانتی‌گراد و زمان 40 دقیقه به عنوان حالت‌های بهینه برای استخراج این صمغ با پیش تیمار فراصوت بودند. بعد از استخراج، خالص سازی و بهینه سازی صمغ دانه بارهنگ، مقادیر رطوبت، خاکستر، پروتئین و کربوهیدرات آن اندازه‌ گیری شد که براساس نتایج حاصل شده مقادیر، رطوبت 20/6% ، خاکستر 23/3% ، پروتئین 03/2% و کربوهیدرات 47/88% به دست آمد. آنالیز مونوساکارید‌های صمغ دانه بارهنگ با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) نشان داد که مونوساکارید‌های غالب در این صمغ، آرابینوز با 72/56 % و رامنوز با 84/21 % می‌باشد.

واژه‌های کلیدی: کلید واژگان: استخراج صمغ، پیش تیمار فراصوت، دانه بارهنگ، روش سطح پاسخ

متن کامل [PDF 617 kb]   (2058 دریافت)